Idea Europejskich Ram Kwalifikacji pojawiła się w 2004 roku, a propozycja ich utworzenia została wysunięta przez Komisję we wrześniu 2006 roku. Dnia 23 kwietnia 2008 roku Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej wydały „Zalecenie w sprawie ustanowienia Europejskich Ram Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie”, które spowodowało rozpoczęcie prac nad nimi we wszystkich krajach europejskich, także w Polsce.

Proces tworzenia Europejskich Ram Kwalifikacji (ERK) nabrał przyśpieszenia w drugiej połowie lat 90. XX wieku, gdy wyraźnie zdano sobie sprawę, że globalizacja wymaga posiadania narzędzi dla oceniania i porównywania kwalifikacji nabywanych w różnych systemach edukacji. Szczególny impuls do rozwoju tej idei dały postanowienia Rady Europejskiej przyjęte na posiedzeniu w Lizbonie w marcu 2000 roku. Uznano wówczas, że Unia Europejska stanęła w obliczu fundamentalnych zmian, będących wynikiem globalizacji i rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Uzgodniono, że należy podjąć działania, aby gospodarka europejska stała się „najbardziej konkurencyjną i dynamiczną gospodarką w świecie”, zdolną do tworzenia coraz większej liczby „lepszych miejsc pracy” i „zapewniającą większą spójność społeczną”. Realizacja tak określonego celu strategicznego wymagała nie tylko zmian w sferze gospodarki, ale także śmiałych działań w zakresie modernizacji systemów edukacji.

Obecnie prace nad ogólnym modelem obejmującym wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne osób znajdujących się na różnych poziomach edukacji dobiegają końca. Trwają natomiast wysiłki na rzecz utworzenia, w poszczególnych krajach Unii Europejskiej, własnych ram kwalifikacji, których punktem odniesienia będą wspomniane wyżej Europejskie Ramy Kwalifikacji (ERK).

Polska Rama Kwalifikacji

Podstawą ram kwalifikacji są efekty uczenia się przypisane do określonego poziomu. Liczba poziomów zależna jest od specyfiki systemu edukacji w poszczególnych krajach.Polska Rama Kwalifikacji (PRK), tak samo jak Europejskie Ramy Kwalifikacji, będzie obejmowała osiem poziomów, do których zostaną przypisane poszczególne etapy edukacji od szkoły podstawowej do doktoratu.

Kwalifikacja rozumiana jest tu jako dyplom, certyfikat, świadectwo potwierdzające uzyskanie określonych dla danego poziomu wiedzy, umiejętności i kompetencji. Stopień uzyskania efektów uczenia się będzie weryfikowany poprzez egzaminy, co daje gwarancję, że osoba otrzymująca dyplom lub certyfikat rzeczywiście posiada wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne opisane w ramach kwalifikacji. Prawidłowe funkcjonowanie systemu zależy jednak od dobrej organizacji, a także systemów zapewniania jakości kształcenia.

Dla szkolnictwa wyższego ramy kwalifikacji oznaczają większą autonomię w zakresie tworzenia programów studiów. Wraz z nowelizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 18 marca 2011 r. na uczelnie od roku akademickiego 2012/2013 zostaną wprowadzone ramy kwalifikacji, dzięki którym będą mogły powstać programy studiów oparte na efektach uczenia się określonych przez uczelnie, a nie na centralnie wyznaczonych treściach nauczania.

Uczelnie na podstawie udostępnionych im opisów krajowych ram kwalifikacji dla studiów licencjackich, magisterskich i doktoranckich (jest to poziom szósty, siódmy i ósmy) oraz opisów efektów uczenia dla poszczególnych obszarów będą tworzyć własne programy studiów oparte o efekty kształcenia odpowiednie dla specyfiki danego kierunku studiów.

Wprowadzenie ram kwalifikacji i prawidłowe funkcjonowanie opartego na nich systemu daje szanse potwierdzenia kwalifikacji zdobytych na różnych etapach kształcenia, uczenia się, a także tych zdobytych w toku pracy zawodowej oraz różnych ścieżek edukacji nieformalnej i pozaformalnej. Jest instrumentem ułatwiającym porównywanie efektów kształcenia w różnych krajach UE. Sprawia to, że uzyskiwane kwalifikacje są bardziej czytelne.

Dla osób uczących się ramy kwalifikacji oznaczają większa elastyczność w wybieraniu ścieżki kształcenia, pracodawcom dają wskaźniki określające wiedzę, umiejętności i kompetencje pracowników, a szkołom wyższym swobodę w tworzeniu nowatorskich programów studiów, przygotowujących absolwenta do funkcjonowania na dynamicznym europejskim rynku pracy.